Có cái mâu thuẫn này là bạn trai như ta đã biết tự nhiên dễ bội bạc. Nhìn cặp môi tươi đỏ của bạn mà nụ cười truyền ra điện lực yêu đời, tôi thấy những thử thách của cuộc sống bớt đi phần nào cường độ chua xót. Bạn đừng quá bi quan mà đả đảo đến làm bạch bản.
Nhưng lắm lúc tỏ ra rất léo lắt: tôi muốn nói họ hay để ý. Một lương tâm lành mạnh được huấn luyện trong lò tôn giáo, như trong công giáo chẳng hạn, lúc thối tiền lộn, lấy dư của kẻ khác năm cắc bạc là lo âu, bối rối. Đang đóng neo trong đời sống thực tế có khi rất nghèo nàn, té trong hết thất bại nầy đến thất bại kia nhưng họ vẫ tưởng tượng ngày kia mình làm César, Nguyễn Huệ, Abraham Lincoln, Gandhi, Dante, Nguyễn Du.
Một số đông bạn trai ngày xưa và ngày nay cũng có một thiểu số vấn đề lòng mình rung động yêu đương với bao nhiêu mộng vàng, nhưng họ chờ sự quyết định tối hậu của cha mẹ. Thời gian sẽ ăn cướp ở bạn những kiều diễm nơi thân thể người tâm giao của bạn. Họ chưa thấy rõ hình bóng gia đình đâu và hay tự nhủ: gia đình! Để lớn đã.
Trong thời gian nầy ai hay sách báo nào bàn về tình tâm giao họ lấy làm hân xướng để tiếp chuyện, để đọc say mê. Sau cùng vợ anh kiếm được, dẫn anh về và anh cảm thấy đời anh chỉ vui khi anh đút đầu vô vòng dây tự tử. Đem cơm cho cha ăn nhổ mạ, họ nghe từ đầu đ ê vọng lại:
Tại sao đi xe máy không đèn mà phạt. Edison, Rousseou chết chìm trong lố sách và lố sách. Tình yêu do Thượng đế ban, hôn nhân do Thượng đế lập.
Kỳ thực là thứ triết lý nhân sinh của bạn trai, hoặc bộc lộ, hoặc ngấm ngầm. Trong cuốn Toi quy deviens homme, Jean Le Presbytre cho in một hình thanh niên đang bắn tên. Ơû đây ta đừng chỉ hiểu trong lãnh vực tình dục mà hiểu trong nhiều địa hạt khác nhau.
Vấn đề tế nhị, phức tạp, hơi khó nói thẳng. Đứng trước bạn gái chẳng những họ để tâm hồn run động vì những nét kiều diễm bên ngoài như mái tóc mây quăn dợn, vừng trán dịu hiền, cặp mày ngây thơ, đôi mắt trong như nước hồ thu, gò má tợ hai chiếc hường, làn môi xinh thắm, đồng tiền và cằm đặm duyên. Con nhớ không con! Thì ra vạn vật tốt đẹp huyền bí quá.
Làm náo động lên trong tâm hồn họ một khối tình phức tạp hỗn độn mà yếu tố chánh là mến yêu, hối tiếc, uất ức, bất mãn. Có lần con hỏi mẹ, con ở đâu ra? Mẹ nói con nghe! Cách đây mười năm con ở trong hư vô. Cùng tuổi hoa niên với bạn trai cũng có những bạn gái có thói quen trầm tư lâu giờ hoặc để suy tính công việc vì buồn sầu, lo âu.
Bây giờ họ gạt cha mẹ để hoang học phí thì sau nầy làm công chức họ thụt két chánh phủ, ăn cướp đồng bào. Hạnh phúc của dân tộc bạn, hưng thạnh của loài người tùy ở bạn không ít. Gặp những thiếu nữ lạ, nhất là kẻ có nhan sắc lộng lẫy, bạn trai nghe bẽn lẽn.
Họ có thể ngày mai đả đảo tuyệt đối một điều mà họ ngày nay quý trọng tuyệt đối. Nhưng tôi muốn nói thẳng cái xương sống của nó, cái lý do tồn tại của nó là phương thế giúp người nam nữ cộng lực với tạo hóa phổ truyền nhân loại. Đã đành, họ không còn tha thiết với những đồ chơi của tuổi trẻ như: ngựa cây, ô tô, máy bay, banh da v.